Jezuïet Wiggert Molenaar schreef de digitale 40-dagenretraite van de jezuïeten. Wat stond hem voor ogen en waarom heeft de sociale leer van de katholieke kerk zo’n centrale plek gekregen in de retraite?
Heeft de 40-dagenretraite een rode draad?
“Bij het schrijven was het uitgangspunt de liturgische kalender. Iedere dag bidden we dus met een tekst van het leesrooster. Daarnaast heeft de retraite een secundair thema: de sociale leer van de katholieke kerk. Dat komt tot uitdrukking in de titel van de retraite uit Psalm 85: “Rechtvaardigheid en vrede omhelzen elkaar”. Iedere week wijd ik de retraitanten verder in in het ‘best bewaarde geheim van de katholieke kerk’, om de woorden van katholiek sociaal activiste Dorothy Day te citeren.”
Waar kunnen we de sociale leer van kennen?
“Bijvoorbeeld aan Laudato si’, de milieu-encycliek van paus Franciscus, of denk aan Fratelli tutti. Aan paus Franciscus hebben we een goede paus wat dat betreft. Deze sociale encyclieken brengen echte verandering te weeg. Naar verluid had Laudato si’ meteen al invloed op de klimaattop van Parijs, vlak na de publicatie van de encycliek.”
Het mooie aan de sociale leer vind ik dat die best progressief is en dynamisch.
“Mij heeft die sociale leer altijd geboeid. Voor ik intrad bij de jezuïeten studeerde ik Europese Studies in Amsterdam en studeerde ik af op de sociale leer. Dat was in 1991, precies honderd jaar na de publicatie van de eerste sociale encycliek Rerum Novarum van paus Leo XIII. In die encycliek ging het over de situatie van de arbeidersklasse. Het mooie aan de sociale leer vind ik dat die best progressief is en dynamisch. De sociale leer verandert met de tijd mee.”
Waarom past dit volgens u goed bij de 40-dagentijd?
“In die periode nodigt de kerk ons uit tot vasten, gebed en daden van naastenliefde. De sociale leer is daar een mooie vertaling van. Wat ik tijdens het schrijfproces merkte was dat ik eindelijk echt werk wilde maken van een verlangen dat ik al langer had, namelijk om mij in te zetten voor mensen die onder slechtere omstandigheden leven dan ik. Ik werk nu een dagdeel per week bij Open Plaats, een organisatie in een achterstandswijk in Gent. Ik deel soep uit of werk in de kringloopwinkel. De mensen komen er niet omdat ze onze soep zo lekker vinden, ze komen voor een praatje, voor wat aandacht. Dat contact zet me met beide voeten op de grond en dat ervaar ik als verrijkend. Helemaal omdat ik in de Oude Abdij van Drongen woon, in toch wel geprivilegieerde omstandigheden.”
U bent jezuïetenbroeder, wat betekent dat?
“Dat ik geen priester ben. Ik kan bepaalde sacramenten dus niet toedienen, maar verder zijn er niet veel verschillen. Het is redelijk onbekend dat er ook jezuïetenbroeders zijn. Ik kwam er pas tijdens mijn noviciaat achter. In mijn relatie met mensen vind ik het belangrijk dat er gelijkwaardigheid is. Als broeder kan ik mij als een broer tot iemand verhouden; Wiggert als vader, als pater, dat paste niet. Dan zou ik voor mijn gevoel als een vader boven mijn zoon of dochter staan.”
In de Oude Abdij bent u geestelijk begeleider vanuit de ignatiaanse spiritualiteit. Hoe zou u die spiritualiteit typeren?
“Als een middel om dichter bij God te komen en om je relatie met Jezus te verdiepen. Typische ignatiaans is de inzet van de zintuigen in het gebed en het gebruiken van je verbeeldingsvermogen om tot diepere lagen te komen bij het mediteren met Bijbelverhalen. Ignatiaanse spiritualiteit is een uitnodiging om af te zakken van je hoofd, naar je hart, naar je gut feeling. Het nodigt uit alle aspecten van je mens-zijn erbij te betrekken. Daarnaast nodigt deze spiritualiteit uit te reflecteren op je dagelijkse leven. Er is geen scheiding tussen je actieve leven het je gebed. Ze voeden elkaar juist. Wat je dagelijks meemaakt breng je in je gebed en andersom.”
U ziet veel mensen die een retraite volgen. Wat zijn de vruchten daarvan?
“Wat als eerste bij mij boven komt is vrijheid. Tijdens een retraite kan het gebeuren dat je bepaalde denkpatronen of een idee-fixe doorbreekt. Je wordt een vrijer mens. Vrij om jezelf te geven. Wat ook veel mensen ervaren in een retraite is dat God er is en dat Hij er is voor hen.”
Wat hoopt u dat de mensen meenemen na deze digitale 40-dagenretraite?
“Ik houd er niet van om te spreken in termen van vooruitgang als het gaat over je geestelijk leven. Het zijn ups en downs. Maar ik hoop dat ze zich uitgenodigd voelen na te denken over de mensen met wie het niet zo goed gaat en dat ze daar acties aan kunnen verbinden.”
Schrijf je hier in voor de 40-dagenretraite
bron en beeld: Igniswebmagazine